Powrót

Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci przedszkolnych, które można wykonać w domu.

    
PRZYKŁADY STOSOWANYCH ĆWICZEŃ: 

* Ćwiczenia słuchowe – stanowią one bardzo ważną grupę ćwiczeń logopedycznych, ponieważ często opóźnienia czy zaburzenia rozwoju mowy pojawiają się na skutek opóźnień rozwoju słuchu fonematycznego/ tzw. słuchu mownego/. Stymulując funkcje słuchowe przyczyniamy się do rozwoju mowy dziecka. 
Przykładowe ćwiczenia : 
1.    „ Co słyszę?” – dzieci siedzą z zamkniętymi oczami i nasłuchują, rozpoznają odgłosy dochodzące z sąsiedztwa, ulicy.
2.    „ Zgadnij, co wydało dźwięk?” – uderzanie pałeczką w szkło, fajans, metal, kamień, drewno itp. Toczenie różnych przedmiotów po podłodze / np. piłki, kasztana, kamienia/, rozpoznawanie odgłosu przez dzieci.
3.    Rozpoznawanie różnych przedmiotów w zamkniętym pudełku po wydawanym odgłosie – groch, kamyki, gwoździe, cukier, kasza itp.
4.    Uderzanie o siebie klockami, łyżeczkami, garnuszkami; uderzanie łyżeczką o pustą szklankę, o szklankę z wodą, klaskanie, darcie papieru, gniecenie papieru, przelewanie wody( z wysokości, z niska), drapanie po szkle, papierze, stole.
5.    Rozpoznawanie głosu, szmeru, źródła dźwięku – miejsca, kierunku, odległości, ilości dźwięków (dużo- mało), głośności ( cicho – głośno).
6.    Szukanie ukrytego zegarka, radia, dzwoniącego budzika.
7.    Rozróżnianie i naśladowanie głosów zwierząt: kota, psa, krowy, kury, koguta, kaczki, gęsi itp.
8.    Rozróżnianie odgłosów pojazdów: samochodu, pociągu, motoru, traktora itp.
9.    Rozpoznawanie po dźwięku różnych urządzeń domowych, np. odkurzacz, mikser, suszarka, pralka itp.
 
 
* Ćwiczenia oddechowe: 
     Ćwiczenia oddechowe poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają wydłużaniu fazy wydechowej, co powoduje poprawę jakości mowy. Ćwiczenia prowadzone są najczęściej w formie zabawowej, przy wykorzystaniu różnych środków, np. piórek, piłeczek, wody mydlanej, chrupek, wiatraczków itp. Są także wplatane w opowieści i zabawy ruchowe. 
Przykłady: 
1.    Wdech nosem ( usta zamknięte) i wydech ustami.
2.    Dmuchanie na płomień świecy.
3.    Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.
4.    Dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek.
5.    Chłodzenie „ gorącej zupy” – dmuchanie ciągłym strumieniem.
6.    „ Zdmuchiwanie mlecza” – długo, aż spadną wszystkie nasionka.
7.    Chuchanie na zmarznięte ręce.
8.    Naśladowanie lokomotywy – wydmuchiwanie „nadmiaru pary” – ffff, szszsz.
9.    Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „ sssss”.
10.   Nadmuchiwanie balonika.
11.   Naśladowanie syreny – „ eu-eu- eu”, „ au-au-au” – na jednym wydechu.
12.  Wyścigi chrupek – dmuchanie w parach.
13.  Dmuchanie na piórko, aby nie spadło.
14.   Liczenie na jednym wydechu.
15.  Powtarzanie zdań na jednym wydechu – najpierw krótkich, potem coraz dłuższych.
16.  Powtarzanie zdań szeptem.
17.  Naśladowanie śmiechu różnych osób:
- staruszki: che- che- che
- kobiety – wesołe cha- cha- cha
- mężczyzny – rubaszne ho- ho- ho
- dziewczynki – piskliwe, chichotliwe chi- chi- chi. 

* Ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych 
     U większości dzieci z wadą wymowy występuje obniżona sprawność narządów artykulacyjnych / języka, warg, policzków, podniebienia miękkiego/. Czasem przyczyną wady wymowy są nieprawidłowości w budowie anatomicznej narządów mowy, np. zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe, przerośnięty język, zbyt duża masa języka, rozszczep wargi itp. Przyczyną bywają także, szczególnie u dzieci młodszych, nieprawidłowe nawyki związane z połykaniem lub oddychaniem. Konieczne są w tych wszystkich wypadkach ćwiczenia motoryki narządów mowy oraz ćwiczenia prawidłowego połykania.
     Ćwiczenia logopedyczne początkowo powinny być wykonywane przy kontroli wzrokowej – przed lustrem, stopniowo przechodząc do ćwiczeń bez kontroli wzroku. Większość ćwiczeń wymaga wielokrotnego powtarzania, więc konieczne jest stosowanie metod zabawowych podczas ćwiczeń oraz zmiany środków używanych przez logopedę. 
 
Ćwiczenia warg: 
1.    Wymawianie na przemian „ a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej.
2.    Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.
3.    Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.
4.    Naprzemienne wymawianie „ i – u”.
5.    Cmokanie.
6.    Parskanie / wprawianie warg w drganie/.
7.    Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi  i odwrotnie).
8.    Dmuchanie na płomień świecy, na watkę lub piłkę pingpongową.
9.    Układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną, przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e,  u-a-i-o-e-y,  o-a-y-i-u,  e-y-i-o-a-u,            u-i-y-a-o.
10.   Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u,  i-a,  u-o,  o-i,  u-i,  a-o, e-o  itp.
11.  Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.
12. Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
13.  Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.
 
 
Ćwiczenia języka: 
1.    „ Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
2.    Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
3.    Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
4.    Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
5.    Kląskanie językiem.
6.    Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.
7.    Język wysunięty w kształcie grota wykonuje poziome ruchy wahadłowe od jednego do drugiego kącika ust.
8.    Rurka – wargi ściągnięte  i zaokrąglone unoszą boki języka.
9.    Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”.
10.   Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
11.  Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte.

Ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie: 
1.    Wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej.
2.    Płukanie gardła ciepłą wodą.
3.    „ Chrapanie” na wdechu i wydechu.
4.    Głębokie oddychanie przez usta przy zatkanym nosie i odwrotnie.
5.    Wymawianie połączeń głosek tylnojęzykowych zwartych z samogłoskami, np. ga, go, ge, gu, gy, gi, gą, gę, ka, ko, ke, ky, ki, ku, ak, ok, ek, ik, yk, uk…
6.    Wypowiadanie sylab / jak wyżej/ i logatomów: aga, ogo, ugu, eke, yky, ygy, iki, Igi, ago, egę itp.
7.    Nabieranie powietrza nosem i zatrzymanie w jamie ustnej. Policzki nadęte. Początkowo nadymać policzki z zatkanym nosem, a następnie próbować połykać powietrze.

Ćwiczenia policzków: 
1.    Nadymanie policzków – „ gruby miś”.
2.    Wciąganie policzków – „ chudy zajączek”.
3.    Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.
4.    Naprzemiennie „ gruby miś” – „ chudy zajączek”.
5.    Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.

Ćwiczenia prawidłowego połykania:
/ wyrobienie nawyku połykania z językiem ułożonym na wałku dziąsłowym/: 
1.    Unoszenie języka na wałek dziąsłowy za górnymi zębami przy otwartych a następnie zamkniętych ustach.
2.    Lizanie czubkiem języka wałka dziąsłowego.
3.    Trzymanie czubkiem języka cukierka tik-tak przy wałku dziąsłowym, jednoczesne połykanie śliny.
4.    Ćwiczenie jak wyżej z kawałeczkiem czekolady przyklejonym do wałka dziąsłowego.